آیا می‌دانستید که ورق استیل در آلیاژ‍‌ها و مواد‌های تشکیل‌دهنده متفاوتی وجود دارد؟ در این مقاله به بررسی و تحقیق در این مورد پرداخته‌ایم.

آیا می‌دانستید که فولاد زنگ‌نزن همان استیل است که قبل از رول شدن و شیت شدن به این نام معروف است؟

گرید در واقع همان اصطلاح عامیانه ورق استیل بگیر و نگیر است؛ که بر مبنای زیرساخت ورق که از چند درصد آهن یا نیکل تشکیل شده است بستگی دارد. در واقع آلیاژ، گرید، ورق استیل بگیر، ورق استیل نگیر همگی با هم مترادف است. در مقاله زیر کاربردهای مختلف هر گرید فولاد زنگ‌نزن در صنایع مختلف شرح داده است:

ورق استنلس استیل همگی آلیاژهایی از آهن با بیش از 10/5 درصد کروم هستند. این گریدها ممکن است حاوی عناصر افزودنی مانند نیکل، منگنر، کربن، نیتروژن و سیلسیوم باشند. این موارد را می‌توان با افزودن مولیبدن، تیتانیوم، نیوبیم، سیلیسیوم و گوگرد برای کاربردهای گوناگون اصلاح کرد. گریدهای ورق استنلس استیل بر مبنای ریزساختاراشان به دسته‌های زیر تقسیم می‌شوند:

 

فولاد زنگ‌نزن آستنیتی:

دسته اول فولاد زنگ‌نزن آستنیتی به خاطر مقاومت به خوردگی و اُکسایش، جوش پذیری، انعطاف‌پذیری و چُقرمگی بالاتر، در مقایسه با گریدهای فولاد زنگ نزن فریتی و مارتنیتی با مقدار کروم یکسان است که از این گریدها متمایز می‌شوند.

گریدهای فولاد زنگ‌نزن آستنیتی مقاومت عالی نسبت به خوردگی اتمسفر نشان می‌دهد. این مواد به طور موثر در برابر حمله اسیدهای ارگانیک دوام می‌آورند که مقاومت خوبی به اسیدهای اکسیدکننده نشان می‌دهند. همینطور مقاومت نسبتاً مناسبی در برابر اسیدهای معدنی دارند. این گریدها برای فرآیندهای شکل‌دهی سخت بسیار مناسب هستند.

برخی از این گریدها به مقدار زیادی جهت سخت کاری مناسب سازی می‌شوند. در حالی که برخی دیگر طوری طراحی شده‌اند که کار سختی آنها حداقل باشد. کار سختی در برخی موارد که نیاز به استحکام زیاد دارد سودمند است. استیل آستنیتی در وضعیت آنیل شده غیر مغناطیسی و در شرایط کار سرد شده ممکن است به میزان کمی خاصیت مغناطیسی نشان دهند.

این گریدهای فولاد زنگ‌نزن در دمای بالا خواص خوبی مانند مقاومت به خزش و مقاومت به اکسایش یا پوسته شدن دارند.

 

 

انعطاف‌پذیری:

آن‌ها همچنین در دمای پایین قابلیت تغییر شکل و استحکام ضربه دارند. گریدهای ورق استنلس استیل آستنیتی را می‌توان به سادگی با فرایندهای خمش، کشش، چرخانش، پانچ، سوراخکاری، ماشینکاری و جوشکاری تغییر شکل داد؛ و تا رسیدن به پرداخت سطح عالی جلا داد. این ویژگی‌ها باعث می‌شود که این گریدها برای کاربردهای مختلف در صنایع گوناگون بسیار کارآمد و محبوب باشد. دو دسته مهم این گرید عبارتند از کروم-نیکل (سری 300) و کروم-منگنز (سری200) در حال حاضر فولاد زنگ‌نزن کروم نیکل بیشترین میزان تولید در جهان را دارد.

کاربردهای رایج این دسته فولادها در صنایع غذایی، پالایشگاه‌ها، تجهیزات دارویی، بیمارستان‌ها، صنایع نساجی، ساختمان‌سازی، لوازم آشپزخانه، وسایل مصرفی بادوام و … است. فولاد زنگ نزن کروم-منگنز به خاطر عملکرد عالی و قیمت مناسب درحال‌حاضر بیش‌ترین رشد در میان تمام دسته‌های فولاد زنگ‌نزن دارد و کاربرد آن در لوازم آشپزخانه، کارد و چنگال، سینک‌های ظرفشویی، تزئینات داخلی اتومبیل، مبلمان، اتوبوس ها، قطارها و تویوپ‌های تزئینی می‌باشد.

 

فولاد زنگ‌نزن مارتنزیتی :

مورد بعدی فولاد زنگ‌نزن مارتنزیتی است که تنها حاوی کروم به میزان 11.5 تا ۱۸ درصد هستند و مقدار نسبتاً زیادی کربن دارند. این گریدها در ابتدا برای ساخت کارد و چنگال طراحی شدند، برای کاربردهای که نیاز به سختی و مقاومت به سایش و خوردگی بالا دارند بسیار مناسب هستند.

این گریدها خاصیت مغناطیسی دارند. قابلیت کار سرد آن‌ها هم قابل قبول است و گرچه این گریدها را می‌توان با خنک کردن در هوا سرد کرد؛ ولی برای اطمینان از توزیع یکنواخت سختی گاهی اوقات در روغن سرد می‌شوند.

این گریدها قابلیت جوشکاری خوبی دارند ولی پس از جوشکاری باید عملیات تنش‌گیری انجام داد. این فولادها در شرایط سخت کاری شده مقاومت به خوردگی بهتری نشان می‌دهند ودر محیط‌های خورنده نسبتاً ضعیف عملکرد خوبی دارند. گریدهای فولاد زنگ‌نزن مارتنزیتی معمولاً برای ساخت تیغه چاقوها، پره‌های توربین، ابزارهای جراحی‌ها، چفت و بست‌ها، شفت‌ها، هرزگردها، شیر‌ها و پین‌ها به کار می‌روند.

 

 

فولاد زنگ‌نزن فریتی :

ورق استنلس استیل فریتی رده‌های غیرقابل سختکاری حاوی کروم خالص به میزان بین 10.5 تا ۲۸ درصد و مقدار کمی کربن هستند.

این فولادها خاصیت مغناطیسی دارند و نسبت به گرید‌های مارتنزیتی مقاومت به خوردگی بهتری نشان می‌دهند. از این فولاد‌ها در کاربردهایی که خاصیت شکل پذیری، جوش پذیری و مقاومت به خوردگی بینابین فولادهای مارتنزیتی و آستنیتی نیاز دارند استفاده می‌شود. فولادهای زنگ‌نزن فریتی را می‌توان جلاداد یا براق کرد تا ظاهر آنها جذاب‌تر شود.

 

 

فولادهای زنگ‌نزن دوپلکس:

استیل دوبلکس حاوی مقادیر نسبتاً زیاد کروم بین ۱۸ تا ۲۸ درصد و مقادیر متوسط نیکل بین ۱ تا ۸ درصد هستند؛ که به ترکیب ساختارهای آستنیتی و فولادها دوپلکس می‌گویند. بسیاری از رده‌های دوپلکس حاوی مولیبدن بین ۱ تا ۵ درصد و نیتروژن بین 0.5تا 3 درصد هستند. برخی از گریدهای فولاد زنگ‌نزن دوپلکس حاوی مقداری منگنز حداکثر تا ۵ درصد و مس حداکثر 2 درصد و تنگنستن حداکثر تا 2 درصد نیز می‌باشند.

این گرید‌ها مقاومت بالایی نسبت به تنش، ترک ناشی از خوردگی و حمله یون‌های کلرید نشان می‌دهند؛ و استحکام بیشتری نسبت به گریدهای آستینیتی یا فریتی دارند. بنابراین استفاده مناسب از این گریدها باعث صرفه‌جویی در مصرف ماده می‌شود. این گریدها در کاربردهای دریانوردی، سازه‌های دریایی، صنایع کاغذ، خمیر کاغذ، صنایع شیمیایی، پتروشیمی و واحدهای نمک‌زدایی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

ورق استیل